Je tot de tanden bewapenen en daardoor afschrikken: dat lijkt hét middel te zijn om onze vrijheid te verdedigen. Deze NAVO-strategie, beproefd in de Koude Oorlog, lijkt zo vanzelfsprekend dat alternatieven nauwelijks aandacht krijgen. Met wapens alleen gaan we het niet redden.

Tachtig jaar geleden toen de nazi’s hun rassenwetten wilden doorzetten bleek Denemarken een schoolvoorbeeld van burgerlijke ongehoorzaamheid. De regering gaf de nazi’s onomwonden te verstaan dat de koning de eerste zou zijn om een Jodenster te dragen. De gehele regering zou dan meteen terugtreden. Omdat beleidsmakers en gewone burgers het eens waren, liep het voor de nazi’s op een mislukking uit. Vrijwel alle joden werden uiteindelijk met vissersbootjes naar het veiliger Zweden gebracht.

Weerbaarheid is dus meer dan wapengekletter. En de weerbaarheid van de NAVO wordt door het verhogen van de 2%-norm niet groter. Spreken met één stem is doorslaggevend. En daar lijkt een einde aan gekomen. Trumps politiek ondermijnt niet alleen de NAVO-strategie, maar ook internationale afspraken en internationaal recht.

Ten tijde van Franciscus zijn er nogal wat gewapende conflicten. Door de verloren slachtpartij van Collestrada en de aansluitende gevangenschap kan Franciscus als ervaringsdeskundige gezien worden. Met zijn groet ‘vrede en alle goeds’ roept hij op tot verzoening. Hij neemt het Evangelie van de liefde tot de vijand serieus. Zijn voorbeeld roept op tot een peace mindset, een vredesmentaliteit. Dringender dan ooit zijn politici geroepen tegenstellingen te overbruggen. Ook wij kunnen niet stilzitten. We moeten de dialoog blijven zoeken met andersdenkenden. Met confrontatie en spierballentaal komen we niet verder in onze gezamenlijke wereld.

Marcel Paulissen ofm

Dit artikel verscheen eerder in het magazine Minderbroeders Franciscanen, nr. 2, 2025.