De heilige Coleta van Corbië
Het lege graf in Gent
Wie het graf van een van de grote figuren uit de franciscaanse geschiedenis wil bezoeken, zal daarvoor naar het buitenland moeten gaan. In de Lage Landen was er eeuwenlang wel één uitzondering: Coleta van Corbië die in Gent begraven lag. Maar dat graf is alweer een hele tijd leeg.
Het is een oude christelijke gewoonte om op zoek naar verdieping of hulp, op pelgrimstocht te gaan naar de graven van belangrijke christenen. Zo trekken elk jaar zeer vele mensen naar de graven van Franciscus en Clara in Assisi. Ook voor de graven van de andere belangrijke franciscaanse groten moeten we naar het buitenland trekken. Slechts een van de grote figuren uit de franciscaanse geschiedenis was echter wel in de Lage Landen te vinden: Coleta van Corbië.
Deze grote vrouw leefde van 1381 tot 1447 en werd na een korte tijd als begijn en benedictines op aanraden van franciscaan Jean Pinet kluizenares in 1402 als lid van de reguliere derde orde van Franciscus in een klein kluisje naast de Saint-Étienne kerk van Corbië. Na een visioen van Franciscus besloot ze zich in te zetten om de clarissenorde, die toen heel wat rijker was geworden dan in de tijd van Clara, weer terug te brengen naar de oude geest. Het werd haar in 1406 toegestaan haar kluis te verlaten en een hervormd clarissenklooster te stichten. Door paus Benedictus XIII werd ze ingekleed als claris en aangesteld als generale abdis van alle clarissenkloosters die haar hervorming zouden aannemen. Zo stichtte ze 17 kloosters, waarvan het klooster van Poligny haar favoriete was. Haar hervorming had ook invloed op de broeders en ze was samen met Vincent Ferrer een drijvende kracht in het beëindigen van het grote westerse schisma, een vreselijke periode voor de kerk waarin er twee pausen waren, één in Rome en één in Avignon. Door hun inspanningen kwamen beide zijden in het schisma weer bij elkaar en kwam er opnieuw één paus, Martinus V, in 1417. Ze stierf in 1447 in het door haar gestichte monasteriun van Bethlehem in …Gent. Daar werd ze ook begraven en haar graf werd al snel door pelgrims bezocht. Vooral jonge moeders kwamen naar Coleta voor hun kroost bidden, ze was immers tijdens haar leven vroedvrouw geweest.
Mogelijk wilt u nu onmiddellijk de trein nemen of de auto instappen om naar Gent te gaan. Dan moeten we u teleurstellen, want haar graf is leeg.
Beeld van de heilige Coleta in de chapelle Sainte-Colette in Corbië.
Het lege praalgraf in Gent.
Glasraam uit de kerk van de minderbroeders franciscanen van Parijs met daarop van links naar rechts: Coleta van Corbië, Clara van Assisi en Agnes van Praag.
Vanaf 1492 zijn de overblijfselen van Coleta in een reliekschrijn geplaatst en komen vele mensen om bij haar te bidden. In 1536 werd de prachtige marmeren sarcofaag gemaakt die nu ook nog bestaat. Het klooster overleefde de beeldenstorm, maar moest ontruimd worden toen in 1577 de Gentse Calvinistische Republiek werd uitgeroepen. De Clarissen verlieten met de relieken van Coleta de stad tot de Spanjaarden in 1584 de stad in handen kregen. De clarissen keerden met de resten van Coleta weer terug en in 1740 werd Coleta door paus Clemens XII zalig verklaard. Nieuwe problemen dienen zich aan als de Oostenrijkse keizer Jozef II, door zijn onderdanen minachtend de keizer-koster genoemd, met zijn “Edict rakende de vernietiging van verscheidene onnodige kloosters in de Nederlanden” in 1783 alle contemplatieve orden in zijn gebieden afschaft. Ook het clarissenklooster van Gent hoort hierbij en de zusters vluchten naar Poligny en nemen de relieken van Clara mee. Als de zusters rond 1800 weer in Gent aankomen, komen ze aan zonder Coleta. Deze bleef in Poligny waar haar stoffelijk overschot tot de dag van vandaag bewaard wordt.
Is er dan helemaal niets meer in Gent van Coleta te vinden? Toch wel: Haar lege graf, een habijt en haar mantel die ze van paus Benedictus had gekregen. En in de Sint-Baafskathedraal is na haar heiligverklaring in 1807 ook een relikwie van Coleta geplaatst. Hoewel haar graf leeg is, zijn er dus nog volop herinneringen aan haar in de fiere stad Gent.
Het reliekschrijn van Coleta in Poligny.
