Vrij om te geloven?
Internationale Dag van de Religieuze Vrijheid
Zondag 27 oktober is de Internationale Dag van de Religieuze Vrijheid; een Amerikaans initiatief dat langzaam maar zeker meer internationale aandacht krijgt en zo haar naam steeds meer eer aandoet. Bij gelegenheid van deze dag schreef broeder Hans-Peter Bartels een opiniestuk.
Beeld van Franciscus van Assisi omgeven door de symbolen van de wereldgodsdiensten als symbool van de interreligieuze dialoog, bij de Eremo delle Carceri
Het is zondag. De koster heeft zojuist de deuren van de kerk open gezet. Hij luidt nu de kerkklok. Het gebeier van de klok schalt als een welkome uitnodiging over de daken: “Ding, dong, kom dan, ding dong, welkom!”
Een doodnormale gang van zaken, nietwaar? Nou… het is bijzonderder dan u denkt. Wij kunnen als christenen in Nederland en Vlaanderen op zondag zomaar de kerkdeur openzetten. De kans dat er iemand met kwade bedoelingen binnenloopt, is klein. Dat is in andere delen van de wereld wel anders.
27 oktober is ieder jaar de Internationale Dag van de Religieuze Vrijheid. Het is een Amerikaans initiatief en internationaal mag het wat meer aan bekendheid winnen. Want zo normaal is het dus niet. Op heel wat plekken in de wereld kunnen gelovigen enkel in het geheim samenkomen. Ze vormen dan vaak een religieuze minderheid die om hun andere geloof niet geaccepteerd wordt door de meerderheid. Het zijn vaak sluimerende conflicten die minder aandacht krijgen dan conflicten waarin volkeren elkaar in de haren vliegen vanwege etniciteit en zich bedreigd voelen in de eigen vrijheid, zoals Rusland en Oekraïne, Israël en omringende landen. Of dat nou christenen in delen van Indonesië zijn die moeten oppassen voor moslims, of moslims die moeten oppassen voor boeddhisten in Myanmar of Hindoes in India, Druzen onderdrukt door christenen en moslims, boeddhisten in Tibet door atheïsten of Hindoes door moslims in Bangladesh. Ja, geen van de grote wereldreligies ontkomt eraan: alle hebben ze leden die onderdrukken en leden die onderdrukt worden.
“Het zijn doorgaans lieden – van gewone man tot hoge pief in staat of religie – die bitter weinig van hun eigen geloof begrepen hebben.”
Ik zeg hier bewust niet dat er religies zijn die onderdrukken, want dat is niet waar. Het zijn doorgaans lieden – van gewone man tot hoge pief in staat of religie – die bitter weinig van hun eigen geloof begrepen hebben. In elke religie vind je wel de gulden regel terug: “Wat u niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet!” Geen enkele religie roept op anderen te onderdrukken. En toch gebeurt het. Misschien zit dat in de aard van het beestje? En aangezien religies via moraal ageren op die aard van het beestje – om er voor te zorgen dat we loskomen van die aard en betere mensen worden en zo meer beeld van het Hogere, het Goede – staat het in elke religie zo hoog aangeschreven.
Nou, zult u denken, in Vlaanderen en Nederland is dat gelukkig anders. Tja, voor christenen wel ja. Al leert de moord op de Franse priester Jacques Hamel uit 2016 dat we ook in het Westen moeten oppassen. Maar hoe is dat voor Joden en moslims in Nederland? Vanwege groeiend antisemitisme en islamofobie gelden er strenge maatregelen rond synagogen en moskeeën. Denk bijvoorbeeld aan: vooraf aanmelden als je naar een viering of gebed wilt; beveiliging en persoonscontrole aan deur, gordijnen die niet open mogen, twee deuren met sloten – als een soort sluis – die niet tegelijkertijd open mogen, enzovoorts.
Lees nu de eerste regels van dit artikel weer eens en besef dat wij het als Nederlandse en Vlaamse christenen een bevoorrechte positie hebben. En juist daarom is de Internationale Dag van de Religieuze Vrijheid zo van belang, want dat gun je toch iedereen?
Br. Hans-Peter Bartels
Het stadhuis op de Dam in Amsterdam, Gerrit Berckheyde, 1672
Op de voorkant staan een Jood, een christen en twee moslims te praten; interreligieuze dialoog in de 17de-eeuw.
