Thomas Hontelez één jaar directeur van de Franciscaanse Beweging
“We moeten keuzes maken. Dat geeft lucht”
De Franciscaanse Beweging is een vereniging voor mensen met interesse in het gedachtegoed en de spiritualiteit van Franciscus en Clara van Assisi. Vanuit de kernwaarden ‘eenvoudig, betrokken, kwetsbaar en vredelievend’ biedt de FB ontmoeting, bezinning en verdieping in activiteiten, studie en publicaties. Op 1 oktober 2023, precies een jaar geleden, trad Thomas Hontelez aan als nieuwe directeur. Hoe kijkt hij terug op dit eerste jaar en hoe kijkt hij naar de toekomst? Een interview in vijf vragen .
“We moeten misschien wel zoeken naar andere woorden dan in de jaren 70, 80 en 90”
U bent nu precies één jaar directeur van de Franciscaanse Beweging. Hoe bevalt het?
Goed. De omschakeling vanuit het onderwijs naar de Franciscaanse Beweging was een grote, maar inmiddels ben ik redelijk gewend. Gelukkig was ik al best thuis in de beweging. De dagen zijn wat stiller en verlopen meestal wat rustiger dan op school. Hoewel, de dagen dat ik van 8 uur ’s ochtends tot 9 uur ’s avonds aan het werk ben zijn er zeker niet minder op geworden. Tegelijkertijd is er ontzettend veel in beweging in religieus en vooral ook franciscaans Nederland. Er zit veel energie in de mensen met wie ik mag samenwerken en dat doet me goed. Vooral ook het feit dat er zoveel mensen zijn die zich als vrijwilliger inzetten voor de Franciscaanse Beweging en het franciscaanse in Nederland in het algemeen doet me erg goed.
Tegelijkertijd moet ik veel ballen hooghouden. Inhoudelijk en administratief. Voor de korte termijn en de lange termijn en zowel dichtbij, in Den Bosch, als ook op veel andere plekken in het land en in het buitenland. Het vraagt wat lenigheid om daarin een goede weg te vinden. Daarbij is het soms ook een uitdaging niet te veel tegelijk te willen en rekening te houden met het tempo van de mensen om me heen.
Wat is u het afgelopen jaar het meest in het oog gesprongen?
Dat we keuzes moeten maken. Niet alles wat we als Franciscaanse Beweging al jaren doen, kunnen we voortzetten. Het is soms pijnlijk om jarenlange tradities of werkgroepen te zien verdwijnen. Maar juist dat geeft ook weer lucht en ruimte voor nieuwe initiatieven die in deze tijd passen. Iedereen die ik spreek, is ervan overtuigd dat de franciscaanse spiritualiteit niet verdwijnt. En hoezeer ik het daar ook mee eens ben, dat is niet zomaar een vanzelfsprekendheid. Die spiritualiteit moet geleefd blijven worden, toegankelijk blijven en vertaald blijven worden naar het nu.
Welke kansen en uitdagingen ziet u voor de FB in de komende jaren? Waar staat de FB over vijf jaar?
Van beide zie ik er genoeg! De uitdagingen zijn al lange tijd dezelfde; een teruglopend ledental en stijgende kosten bijvoorbeeld. Dat daagt me uit na te denken over welke plek de FB in Nederland heeft, welke rol we kunnen vervullen en hoe we dat duurzaam kunnen blijven doen.
Gelukkig staan daar prachtige kansen tegenover. Het franciscaanse gedachtegoed dat op zoveel vlakken iets kan bijdragen aan onze samenleving. En de wereld is daarin natuurlijk leidend. Ik wil ervoor waken te zeggen dat ons gedachtegoed juist nu actueel is, want daarmee doe ik de mooie initiatieven die in het verleden hebben plaatsgevonden tekort. Maar zeggen dat er óók nu plaats is voor de franciscaanse spiritualiteit is zeker waar. We moeten misschien wel zoeken naar andere woorden dan in de jaren 70, 80 en 90.
De komende jaren staan natuurlijk de 800-jarige jubilea van Franciscus centraal bij de FB. In 2025 is er uitgebreid aandacht voor 800 jaar Zonnelied met een prachtig landelijk programma. We lopen door het land een Zonneliedpelgrimage en bieden allerlei inspirerende activiteiten aan. Ook 2026 is een bijzonder jaar. 800 jaar transitus betekent niet alleen dat we het leven van Franciscus herdenken, maar kan ook een mooie aanleiding zijn om over de transitie van de FB na te denken. De vraag naar hoe de FB er over vijf jaar uitziet, kunnen we onszelf in dat jaar ook goed stellen. Daarover vormen zich de eerste ideeën al wel, maar die zijn nog te vaag om er iets over te zeggen.
Hoe ziet u de samenwerking van de FB met de andere franciscaanse gemeenschappen en groeperingen?
Samenwerking met andere franciscaanse gemeenschappen zal belangrijk worden, of blijven. Ik merk een behoefte binnen de franciscaanse familie om meer gezamenlijk naar buiten te treden. Ik vind het lastig te zeggen of die behoefte nieuw of groeiende is, of dat die er altijd al geweest is. Maar de gesprekken die gaande zijn, getuigen van de wens om ons als franciscaanse familie gezamenlijk te profileren. Dat we daarbij allemaal (broeders, zusters, derde orde, lokale gemeenschappen, et cetera) een eigen benadering van en invulling op de franciscaanse spiritualiteit hebben, vind ik een kracht. Ik hoop dat mensen en organisaties de mogelijkheden van bijvoorbeeld het Dienstencentrum van de Franciscaanse Beweging zien en benutten. We kunnen veel betekenen voor franciscaans Nederland als geheel.
Dat hebben we bijvoorbeeld al kunnen doen voor de Kloosterweekenden. Die zijn ooit uit het vormingswerk van de kapucijnen bij de FB ondergebracht omdat er via de FB een toekomst bleef voor die weekenden. Wat verder terug gold dat ook voor het tijdschrift Franciscaans Leven. Ik hoop dat ordes en congregaties de weg naar de FB blijven vinden voor dit soort zaken. Maar ook in ondersteuning op andere vlakken zou ik het Dienstencentrum van de FB graag meer ter beschikking stellen aan de brede franciscaanse familie. Er zitten kundige betaalde krachten en we hebben goede faciliteiten. Dat is een luxe die niet voor alle onderdelen van de familie weggelegd is. Als vereniging zijn we er voor iedereen, niet alleen voor leden. Maar het is natuurlijk niet alleen aan mij of het bestuur van de FB om vorm te geven aan samenwerkingen. Dat zal echt een gezamenlijk project moeten blijven.
