Dag van de mantelzorg in Vlaanderen: 23 juni 2024
Wat ontvang je als je geeft?
Vrijwel iedereen komt er in zijn leven ooit mee in aanraking, mantelzorg, ofwel door zorg te geven, dan wel door zorg te ontvangen. Wat doet dat met je? Is mantelzorger zijn alleen maar een dure plicht? Of krijg je als ‘zorgdrager’ er ook iets voor terug? De redactie legde die vraag voor aan enkele broeders, naar aanleiding van de ‘dag voor de mantelzorger’ in Vlaanderen, 23 juni 2024. ‘Wat ontvang je als je geeft?’
“Het is door te geven dat wij krijgen”
In Vlaanderen is 23 juni 2024 Dag van de Mantelzorg. Hoe kun je mantelzorgers waarderen en bedanken voor hun inzet?
- Persoonlijk bedankje: Vertel de mantelzorger hoeveel hun inzet betekent en hoe dankbaar je bent voor alles wat ze doen.
- Een attentie: Een klein geschenk kan veel betekenen. Denk aan bloemen, een doos chocolade, een zelfgemaakte maaltijd of een handgeschreven kaart. Het gaat niet om de waarde, maar om het gebaar.
- Organiseer een verrassing: Plan een verrassingsfeestje of een gezellige bijeenkomst om de mantelzorger te eren. Nodig vrienden en familie uit om samen te komen en hun waardering te tonen.
- Diensten aanbieden: Bied aan om taken over te nemen, zodat de mantelzorger even tijd voor zichzelf heeft. Denk aan boodschappen doen, koken, schoonmaken of oppassen.
- Luister en steun: Soms is een luisterend oor al voldoende. Toon begrip en bied emotionele steun aan de mantelzorger. Vraag hoe het met hen gaat en toon interesse.
- Deel hun verhaal: Gebruik sociale media of andere kanalen om het verhaal van de mantelzorger te delen. Dit vergroot de bewustwording en laat anderen zien hoe belangrijk hun werk is.
- Financiële steun: Als je de middelen hebt, kun je financiële steun bieden. Denk aan een cadeaubon, een bijdrage aan hun onkosten of een donatie aan een mantelzorgorganisatie.
Elke mantelzorger is uniek, dus pas je bedankje aan op de persoonlijke situatie en behoeften.
Week van de Jonge Mantelzorger
Voor jonge mantelzorgers zijn hun zorgen vaak zo vanzelfsprekend dat ze zelf niet eens beseffen dat ze mantelzorger zijn. Deze kinderen en jongeren hebben thuis extra zorgtaken. Soms missen zij de nodige zorg en aandacht voor zichzelf. De campagne ‘Meer dan je denkt’ is speciaal gericht op deze jeugdige zorgenden en werd gelanceerd tijdens de Week van de Jonge Mantelzorger, van 1 tot en met 7 juni!
Circa een op de drie Nederlanders boven de zestien is mantelzorger. Vergelijkbare aantallen vind je in Vlaanderen. In een vergrijzende samenleving en met personeelstekorten in de zorg zijn dergelijke aantallen niet verwonderlijk. Een nationale dag voor de mantelzorg is dan ook niet uit de lucht gegrepen. In Vlaanderen staat de mantelzorger op 23 juni in het zonnetje. In Nederland is daar 10 november voor vastgesteld. Ook binnen de franciscaanse broederschap is mantelzorg aan de orde van de dag. Al die noodzaak en urgentie maakt dat mantelzorg soms alleen maar een last lijkt – en natuurlijk, vaak is het ook een opgave. Tegelijk geeft zorg voor een ander je ook iets terug. De redactie van minderbroedersfranciscanen.net legde aan enkele broeders de vraag voor; “Wat gééft mantelzorger zijn aan jou?” Oftewel: “Wat ontvang je als je geeft?”
Blijdschap
In mijn gemeenschap word ik door de situatie uitgedaagd tot mantelzorg: medebroeders worden ziek, hebben verzorging nodig, moeten naar de dokter, medicijnen moeten worden opgehaald, of je helpt iemand in of uit de rolstoel, je doet een boodschap of brengt een bezoekje.
Soms is het een hele opgave: als ik op bezoek kom bij een slechtgezinde broeder, of als hij niet onmiddellijk begrijpt wat ik bedoel, dan leert mij om geduld te hebben, hem te aanvaarden zoals hij is: een schepsel van God. Door mantelzorg leer ik tijd te maken voor medebroeders, te luisteren naar hen, soms stil aanwezig te zijn bij hen – en daar kan ik achteraf wel deugd aan te beleven. Het leert mij dat geven ook ontvangen is: het daagt mij uit om heel concreet broeder te worden en soms voel ik daar blijdschap bij. Ik ontvang regelmatig uitingen van dankbaarheid, in woorden, een blik, een stevige handdruk, een cadeautje en bij het afscheid voel ik bij mezelf soms ontroering en tederheid om de innige verbondenheid die door de mantelzorg gegroeid is: wat een geluk dat ik dat mag meemaken!
Het doet mij denken aan een zinnetje uit het gebed van sint Franciscus (of in ieder geval aan Franciscus toegeschreven): “Het is door te geven dat wij krijgen.”
Marcel Huysentruyt ofm (Hasselt)
Leermeesters
“Wat ontvang jij door het geven van mantelzorg?” Een mooie vraag. Ontvangen door te geven, een prachtige gedachte. Natuurlijk, graag en van harte geef ik ondersteuning aan mensen die afhankelijk zijn en beperkt in hun mogelijkheden. Ik kom ze elke dag tegen in het verzorgingshuis. Mensen, waarvan je vaak weinig weet maar met een eigen geschiedenis, soms of vaker met een rijk verleden, maar nu los van hun dierbaar thuis met al zijn herinneringen, levend in een centrum, waar alle zorg voorhanden is.
Lieve verzorgers, nog heel jonge mensen vaak, zetten zich op een bewonderenswaardige wijze in voor mensen die op het moment van binnenkomst onbekenden zijn, die hun opa of oma konden zijn. Mooi om te zien met hoeveel geduld en respect zij met de bewoners omgaan. Maar zij zijn vaak met te weinigen en kunnen niet alles, er blijft nood aan hulp en steun. Meer en meer zijn vrijwilligers, mantelzorgers nodig. En dan wil ik op een bescheiden wijze aanwezig zijn.
Voor de een smeer ik de boterham, voor een ander haal ik de rollator, voor weer een ander duw ik de rolstoel en als iemand het moeilijk vindt om een telefoontje te plegen voor een afspraak in het ziekenhuis dan doe ik dat ook. Kleine dingen, het stelt allemaal niet zoveel voor, maar voor de betrokkene betekent het toch heel wat. Je ziet dat. Mensen reageren met lichtjes in de ogen en zijn dankbaar voor elke kleinigheid. En dat maakt mij weer blij, geeft mij een goed gevoel. Je doet het er niet om, maar het is een mooi gevolg. Je ontvangt door te geven!
En die mensen leren mij ook een heleboel. Ik denk vaak: stel dat ik in eenzelfde situatie van afhankelijkheid en beperkingen zou verkeren, en dat kan binnen kortere of langere tijd gebeuren, hoe zou ik mij dan gedragen? Opstandig? Ontevreden? Weerbarstig? Ik zie hoe mensen geweldige mensen kunnen zijn, tevreden en dankbaar, ondanks de moeilijke situatie waarmee ze dag in dag uit van de vroege morgen tot de avond te maken hebben. Niets of weinig kunnen, met alles geholpen moeten worden, en tóch een tevreden mens zijn, geweldig toch, of niet soms.
Ik hoop dat ook te kunnen als het zover met mij is. Die mensen zijn mijn leermeesters! Natuurlijk hebben zij hun moeilijke dagen, natuurlijk kennen zij tijden van eenzaamheid, natuurlijk zijn ze soms wel eens opstandig, maar zij blijven in een zorgzame omgeving, omgeven door lieve en zorgzame mensen, goed overeind. Zij kunnen genieten van kleine dingen, hebben geen buitensporige eisen, zijn dankbaar voor elke hulp die geboden wordt. Ook daarin betekenen zij veel voor mij.
Ik mag dus gerust zeggen dat ik veel ontvang door op bescheiden wijze aanwezig te zijn in het leven van de bewoners van het zorgcentrum.
Gerard Heesterbeek ofm (Weert)
Creatio ex nihilo
Wat ik ontvang door te geven? Mens-zijn! Onze dagelijkse omgangsvormen zijn doortrokken van oppervlakkigheid. Naast elkaar, zelden met elkaar. En dat noemen we dan ‘menselijke omgangsvormen’.
Het begin van de weg die mantelzorg is, is wellicht voor beiden moeilijk. Maar gaandeweg kan er afhankelijk van de mate van samengaan iets nieuws ontstaan, quasi een creatio ex nihilo. In optima forma ontvang je van de ander: hemzelf, en ontdek je: jezelf.
Door te geven ontvang je twee keer ‘mens-zijn’, of eigenlijk, filosofisch gezien, dat wat ertussen is: de relatie. Vaak gewoon ‘liefde’ genoemd. Onder alledaagse omstandigheden is er niet iets tussen mij en de ander wat de naam ‘relatie’ verdient. Het gehele potentiaal van wat broederliefde is, sluimert.
Marcel Paulissen ofm (Wijchen)
Dankbaarheid
Ik doe voor meerdere mensen tegelijkertijd mantelzorg in heel diverse situaties. Als het mooiste van mantelzorg ervaar ik dat mijn hulp zo ontzettend welkom is. De nood bij de ander is hoog en juist dan doet het me goed om anderen echt blij te maken. Als de rollen omgedraaid zouden zijn dan zou ikzelf ook heel blij zijn met de aangeboden hulp. In zijn algemeenheid beleef ik het als mijn roeping om ‘instrument van vrede’ te zijn en mantelzorg biedt daarvoor uitgelezen mogelijkheden.
Mensen die mijn hulp echt nodig hebben helpen me dus om mijn roeping te realiseren. Hoe mooi is dat! Voor mijn inzet ontvang ik veel dankbaarheid terug en dankbaarheid is een waarde die ik in mijn leven hoog in het vaandel heb staan. De gever is tegelijkertijd ontvanger en de ontvanger gever. Dan voltrekt zich het mens worden aan elkaar. En dat was het thema van de viering bij mijn plechtige professie in 1990.
Fer van der Reijken ofm (‘s-Hertogenbosch)
