Boer Bert over boerenprotest
Stikstof zal ons niet verstikken!
Al maanden wordt het nieuws in ons land beheerst door het stikstofprobleem. Ben van Bronkhorst sprak erover met boer Bert. De boeren krijgen de schuld en dat is onterecht, vindt hij. “Verduurzaming is noodzakelijk. In de agrarische sector wordt daar hard aan gewerkt. Was dat in heel de maatschappij maar zo!”
“Er wordt hard gewerkt aan verduurzaming van de agrarische sector als geheel. Was dat in heel onze maatschappij maar zo!”
Boer Bert
“Terwijl wij boeren in opstand komen tegen de regeringsplannen voor de aanpak van het stikstofprobleem, houden de meeste andere veroorzakers van uitstoot zich gedeisd. In ons leefgebied is te veel uitstoot, laat dat duidelijk zijn. Als we daar met zijn allen geen halt aan toeroepen, loopt de natuur gevaar door verzuring van de grond en dat kan weer grote gevolgen hebben voor flora en fauna.
In ‘Natura 2000’ heeft Nederland haar voorwaarden voor het behoud van natuurgebieden verwoord. Die normen zijn bij ons zwaarder dan bijvoorbeeld in België of Duitsland. Door ‘Brussel’ worden wij daar nu echter wel aan gehouden.
In de huidige, geplande, regelgeving van onze regering is het alsof de agrarische sector de grote boosdoener is. De boeren krijgen de schuld, wij moeten de uitstoot verminderen of stoppen met ons bedrijf. Dat zien wij als een aantasting van onze sector en dat we pikken niet. Wij laten ons de kaas niet van het brood eten en dus voeren we actie.
Wij zien het als taak van de sector om voedsel te produceren voor de mens, gedragen door liefde voor de natuur en eerbied voor de schepping. Daarom ook worden grote investeringen gedaan om duurzaam te kunnen produceren. Er wordt hard gewerkt aan verduurzaming van de agrarische sector als geheel. Was dat in heel onze maatschappij maar zo!
Op veel terreinen speelt onze leefwijze en de hang naar geldelijk gewin een grote rol. ‘Het gemak dient immers de mens’, en: ‘Ik mag toch ook wel genieten’, zo redeneert men. Het gevaar dreigt dat stikstof het menselijk leven zal verstikken.
Toch zie ik wel toekomst voor de boeren. Voedselproductie blijft immers nodig. Daarom werken wij boeren ook hard aan verduurzaming: stikstof zal ons niet verstikken!”
Ben van Bronkhorst ofm citeert boer Bert
Reactie
De redactie ontving een reactie van lezer Henk Minnema (uit Elst) die niet gelukkig is met ons artikel Stikstof zal ons niet verstikken uit het september-oktober 2022-nummer van ‘Minderbroederbroeders Franciscanen’. “Wat er verteld wordt klopt op zich wel, maar het is maar het halve verhaal”, schrijft hij. Het voornemen van de redactie om via een ‘gematigd middengeluid’ de mens achter het verhaal aan het woord te laten en op te roepen ons allemaal te bekeren ten goede en stappen terug te doen ten gunste van de rest van de Schepping, blijkt onvoldoende geslaagd. We publiceren hier zijn reactie en constateren dat we qua mening dicht bij elkaar liggen:
Door Henk Minnema
Het klopt wel dat de stikstofnormen bij ons “zwaarder zijn dan bijvoorbeeld in België of Duitsland”. Maar dan zou je erbij moeten zeggen dat er naar verhouding veel en veel meer koeien, varkens en kippen in Nederland worden gehouden dan in welk ander land ter wereld. Daardoor is de stikstofuitstoot per hectare bijna twee keer zo groot als die van Duitsland, dat na België en Nederland al de grootste uitstoot heeft in Europa.
Consequentie is, dat de natuur er in ons land dramatisch voor staat. Je zou Nederland kunnen vergelijken met een zieke man. Die kan dan wel boos zijn dat de andere leden van het gezin geen rust hoeven te houden, maar die rust is nodig om weer beter te worden. Als hij zich naar anderen beklaagt zonder te vertellen dat hij ziek is, dan vertelt hij het halve verhaal.
In jullie artikel staat ook vermeld dat “de agrarische sector de grote boosdoener is. De boeren krijgen de schuld” en “de meeste andere veroorzakers van uitstoot houden zich gedeisd”. Het klopt helaas wat jullie hier schrijven, maar ik zou zo graag willen dat we zonder te praten in termen van “aanklacht” en “schuld” proberen te kijken naar wat er daadwerkelijk speelt. En de waarheid is dan, dat de agrarische sector 60 % van de uitstoot veroorzaakt. En als het om ammoniak gaat zelfs meer dan 80 %. Ook hier speelt mee dat we een veel te grote veestapel hebben voor het relatief kleine land dat Nederland is.
Aan het eind van het artikel staat dat “voedselproductie nodig blijft”. Dat is natuurlijk een waarheid als een koe. Maar laten we ons dan óók realiseren, dat meer dan 60 % van het vlees van onze dieren bedoeld is voor de export. Omdat we te weinig landbouwgrond hebben om deze dieren van voedsel te kunnen voorzien, moeten we vervolgens veevoer importeren, sojabonen bijvoorbeeld, die verbouwd worden op grond die dus niet kan worden gebruikt voor de voedselproductie van de wereldbevolking. Het zou op zich geen probleem zijn als het landbouwareaal onbeperkt was, maar dat is het helaas niet. In het Amazonegebied, waar de meeste soja vandaan komt, moet er in de regenwouden worden gekapt om veevoer te kunnen verbouwen.
Het hele verhaal is een verdrietig verhaal. Naarmate je verder uitzoomt wordt steeds duidelijker, hoezeer we met onze grootschalige vleesproductie in een fuik zijn beland – en nergens wordt dat zo zichtbaar als in ons kleine Nederland. Als we dan zouden willen praten in termen van “schuld”, dan kun je dat niet zonder meer bij de boeren leggen. Het gaat om een levensstijl, die geen weet meer heeft van maat en beperking. Een levensstijl die vergeten is dat we – zoals Fer ons dat in hetzelfde nummer (van Minderbroeders Franciscanen) voorhoudt – “de aarde slechts te leen hebben”. Er is niets meer of minder dan een ommekeer nodig, want we verstikken onszelf. Dát is de realiteit die nu op ons afkomt.
