“Er is veel hardheid in de samenleving”, zegt Kristin Vanschoubroek. “Het is een van mijn motieven om mij voor La Verna te blijven inzetten. Om die hardheid, die vaak gepaard gaat met oordelen over anderen of over groepen, tegen te gaan, is ontmoeting erg belangrijk. Neem bijvoorbeeld corona. Een aantal gevaccineerden oordeelt vaak over de niet-gevaccineerden. Zolang je niet spreekt met elkaar, zal je in het oordeel blijven steken. Pas als je je opent voor de ander, als je werkelijk vanuit je hart met elkaar in gesprek gaat, kunnen de oordelen en scheidingen wegvallen. Door echte ontmoeting ontstaat verbondenheid. Uiteindelijk komt het erop aan de waardigheid van elk mens te ontdekken.

Mensen die workshops bij La Verna volgen, hebben vaak al de initiële bereidheid om zich open te stellen voor de ander. Maar ik zie de openheid steeds groeien door elkaars verhaal te beluisteren. Op die manier leren we beetje bij beetje om niet in categorieën te denken: o ja, dat zijn die mensen met een uitkering of, dat zijn de ongevaccineerden of de migranten. Het is niet menswaardig om mensen op een hoop te gooien. Mensen doen dit vaak ter bevestiging van zichzelf. Het is gemakkelijk oordelen om je eigen positie te vrijwaren en niet naar jezelf te hoeven kijken. Dat noem ik een gebrek aan bewustzijn.

Dieper begrip

Als je je eigen kwetsbaarheid inziet, sta je meer open voor de kwetsbaarheid van een ander. In die zin zijn het eigen lijden of de pijn en het bewustzijn er omheen, vaak de opstap naar dieper begrip, zowel voor jezelf als voor de ander.

Dit soort overwegingen sluit aan bij onze keuze voor Franciscus van Assisi als inspirator van La Verna. Het grote keerpunt in het leven van Franciscus was de ontmoeting met een melaatse. De melaatse was in die tijd dé kwetsbare mens: uitgestoten buiten de stadsmuren, iemand die te allen tijde gemeden moest worden en die voor de samenleving dood was. Franciscus zag op een bepaald moment in dat hij mooi kon preken over de liefde voor en van God, maar dat hij intussen zelf de melaatse meed, er een bocht rond maakte. Het verhaal gaat dat hij bij dit inzicht zijn paard halt liet houden, van zijn paard stapte en de melaatse omhelsde. In zijn testament schrijft hij over dit moment: ‘Wat voorheen bitter was, werd door deze omhelzing zoet naar lichaam en geest’.

Ik ervaar dat het waar is dat we door de omarming van de kwetsbare medemens zelf meer mens worden. Als ik de waarde van anderen zie, groei ik, niet alleen in medemenselijkheid, maar ook in mijn eigen menselijkheid.

Je eigen kwetsbaarheid

Naar deze tijd vertaald, zou ik zeggen dat het niet alleen om de kwetsbaarheid van de ander gaat, maar evenzeer om je eigen kwetsbaarheid. Als je die kunt omarmen, als je je eigen beperktheid kan erkennen en aanvaarden, word je milder voor jezelf. In de gedeelde kwetsbaarheid word je één met de ander en zal je als vanzelf goed zijn voor de ander. Dat is iets heel anders dan anderen helpen vanuit liefdadigheid of paternalisme.

We zijn allemaal kwetsbaar, afhankelijk van anderen. Zonder de ander zijn we niks. Zonder de natuur zijn we niks, zonder de aarde zijn we niks. Er is een grote onderlinge afhankelijkheid. Het woord afhankelijk heeft bij velen een negatieve gevoelswaarde, maar voor mij geeft het aan dat we allemaal met elkaar verbonden zijn.

Alles wat we zogenaamd hebben verworven, hebben we tegelijk gekrégen. Als je het geluk hebt in een veilig land te zijn geboren en in een warm en constructief gezin, heb je daar zelf geen verdienste aan. Je hebt dit gekregen en kunt er geen aanspraak op maken. Dat staat haaks op een verdienstensamenleving. Dit besef maakt mij dankbaarder. De franciscaanse gedachte dat we geen eigenaars zijn, dat we ons onze voorrechten niet kunnen toe-eigenen sluit daarop aan.”

Cees Veltman

Lees het hele interview met Kristin Vanschoubroek op www.debezieling.nl

Of zie het tv-programma de Verwondering van KRO-NCRV, waarin Kristin Vanschoubroek op 7 november 2021 te gast was. De uitzending is terug te zien via NPO Start.